Kết hôn là một sự kiện pháp lý quan trọng, tuy nhiên không phải mọi cuộc hôn nhân đều hợp pháp. Khi gặp phải trường hợp kết hôn trái pháp luật, việc hủy bỏ không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn khôi phục trật tự pháp luật. Nhưng làm thế nào để hủy kết hôn trái pháp luật? Trong bài viết này, Luật Hoàng Đức sẽ giải đáp cụ thể về các căn cứ cần thiết để thực hiện thủ tục này đúng quy định. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy kết nối ngay với chúng tôi qua Hotline: 1900.633.268 để được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả.
Mục lục bài viết
1. Kết Hôn Trái Pháp Luật Là Gì?
Theo Khoản 6 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, kết hôn trái pháp luật được hiểu là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng vi phạm một hoặc nhiều điều kiện kết hôn luật định, bao gồm:
- Chưa đủ tuổi kết hôn.
- Kết hôn do cưỡng ép hoặc bị lừa dối.
- Người mất năng lực hành vi dân sự.
- Vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng.
- Có quan hệ huyết thống trong phạm vi ba đời hoặc các mối quan hệ bị cấm kết hôn.
2. Hủy Kết Hôn Trái Pháp Luật Là Gì?
Hủy kết hôn trái pháp luật là việc Tòa án tuyên bố chấm dứt quan hệ hôn nhân giữa hai bên do vi phạm quy định về điều kiện kết hôn. Quyết định này có hiệu lực pháp lý ngay khi được ban hành và làm mất giá trị pháp lý của Giấy chứng nhận kết hôn đã cấp.
2.1. Căn Cứ Hủy Kết Hôn Trái Pháp Luật
Tòa án có thẩm quyền xử lý và hủy việc kết hôn trái pháp luật khi có các căn cứ sau:
- Nam, nữ kết hôn khi chưa đủ tuổi.
- Việc kết hôn không tự nguyện.
- Một trong hai bên đang có vợ, chồng hợp pháp.
- Hai bên có quan hệ huyết thống, hoặc thuộc phạm vi bị cấm kết hôn.
- Kết hôn giữa hai người cùng giới tính.
2.2. Ai Có Quyền Yêu Cầu Hủy Kết Hôn Trái Pháp Luật?
Theo Điều 10 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, những cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật:
- Người bị cưỡng ép, lừa dối trong việc kết hôn.
- Vợ, chồng, cha, mẹ, con hoặc người giám hộ của người kết hôn trái pháp luật.
- Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình và trẻ em.
- Hội liên hiệp phụ nữ các cấp.
3. Hậu Quả Pháp Lý Của Việc Hủy Kết Hôn Trái Pháp Luật
Về quan hệ nhân thân:
- Quan hệ hôn nhân giữa hai bên không được công nhận.
- Hai bên buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng.
Về quan hệ tài sản:
- Tài sản chung sẽ được chia theo nguyên tắc thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ giải quyết dựa trên Bộ luật Dân sự và công sức đóng góp của mỗi bên.
- Tài sản riêng thuộc về người sở hữu, trừ khi không chứng minh được tài sản riêng.
Quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ và con:
- Việc hủy kết hôn không ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con chung. Các vấn đề liên quan đến nuôi dưỡng, chăm sóc con sẽ được giải quyết tương tự như trường hợp ly hôn.
4. Xử Lý Trường Hợp Đăng Ký Kết Hôn Không Đúng Thẩm Quyền
Đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền xảy ra khi việc đăng ký không được thực hiện bởi cơ quan có thẩm quyền. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi có yêu cầu, cơ quan có thẩm quyền sẽ thu hồi Giấy chứng nhận kết hôn không đúng thẩm quyền và yêu cầu các bên thực hiện lại việc đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền. Quan hệ hôn nhân được công nhận từ lần đăng ký trước. Tuy nhiên, nếu kết hôn vi phạm điều kiện kết hôn, việc công nhận lại quan hệ hôn nhân từ lần đăng ký trước có thể không phù hợp.
Để khắc phục mâu thuẫn này, Thông tư liên tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP hướng dẫn khi kết hôn không đúng thẩm quyền và có yêu cầu Tòa án giải quyết, Tòa án sẽ tuyên bố không công nhận quan hệ hôn nhân và hủy Giấy chứng nhận kết hôn. Việc áp dụng Thông tư này đã khắc phục mâu thuẫn, nhưng lại gây vấn đề về hiệu lực áp dụng cao hơn cả Luật Hôn nhân và Gia đình.
5. Xử Lý Theo Luật Hình Sự Đối Với Hành Vi Kết Hôn Trái Pháp Luật
Các hành vi vi phạm nghiêm trọng về kết hôn có thể bị xử lý hình sự, bao gồm:
- Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn (Điều 181 Bộ luật Hình sự 2015).
- Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng (Điều 182).
- Tội tổ chức tảo hôn (Điều 183).
- Tội loạn luân (Điều 184).
Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình thuộc nhóm tội ít nghiêm trọng, với hình phạt tù từ 2 đến 5 năm. Mức cao nhất áp dụng cho tội loạn luân là 5 năm tù, đây cũng là hình phạt cao nhất trong nhóm tội này. Việc quy định các tội phạm này thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình tự nguyện, tiến bộ, một vợ, một chồng.
Hủy kết hôn trái pháp luật không chỉ là bước khắc phục những sai lệch về mặt pháp lý mà còn đảm bảo quyền lợi chính đáng của các bên liên quan. Hiểu đúng và đầy đủ các căn cứ cần thiết sẽ giúp bạn tránh những rắc rối không đáng có trong quá trình thực hiện. Đừng để những vấn đề pháp lý làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, hãy để Luật Hoàng Đức đồng hành cùng bạn.
